Giữ lấy “lá phổi xanh”
Đồng Nai mới hiện quản lý hơn 313.700 ha rừng và đất lâm nghiệp, trở thành địa phương có diện tích rừng lớn nhất Đông Nam bộ. Đây là nguồn tài nguyên vô giá, giữ vai trò then chốt trong phát triển kinh tế xanh, bảo vệ môi trường và duy trì sinh kế bền vững cho hàng chục nghìn hộ dân sống ven rừng.
Sau khi sáp nhập, tỉnh Đồng Nai trở thành một trong những địa phương có diện tích rừng lớn nhất vùng Đông Nam bộ. Ảnh: Minh Sáng.
Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm Đồng Nai Ngô Văn Vinh cho biết: “Đồng Nai là địa phương đầu tiên trong cả nước đóng cửa rừng tự nhiên từ năm 1997. Quyết định này giúp phục hồi đáng kể diện tích rừng tự nhiên, đồng thời nâng cao giá trị hệ sinh thái. Tỷ lệ che phủ rừng giai đoạn 2020–2024 luôn duy trì trên 29%, cao hơn mức bình quân vùng Đông Nam bộ”.
Vườn quốc gia (VQG) Cát Tiên hiện quản lý trên 71.000 ha, trải dài trên địa bàn hai tỉnh Đồng Nai và Lâm Đồng, là một trong những khu rừng đặc dụng quan trọng bậc nhất Việt Nam, điều tiết nguồn nước sông Đồng Nai và chống ngập úng vùng hạ lưu.
Hiện VQG Cát Tiên đã ứng dụng các công nghệ GPS, flycam, bản đồ số, bẫy ảnh để giám sát theo dõi đa dạng sinh học, bảo vệ an toàn nhiều loài quý hiếm và thả thú quý hiếm về rừng. Ảnh: Minh Sáng.
Năm 2024, Cát Tiên đã trở thành VQG đầu tiên của Việt Nam đạt “Danh lục Xanh” IUCN, khẳng định uy tín quốc tế trong công tác quản lý. Giám đốc VQG Cát Tiên Phạm Xuân Thịnh cho hay, vườn hiện duy trì 23 trạm, chốt kiểm lâm; đơn vị đã ứng dụng công nghệ GPS, flycam, bản đồ số, bẫy ảnh để giám sát cháy rừng và theo dõi đa dạng sinh học, bảo vệ an toàn nhiều loài quý hiếm như bò tót, voi châu Á, chà vá chân đen.
Tại BQL rừng phòng hộ Xuân Lộc cũng đã đưa công nghệ Smart vào công tác phòng cháy chữa cháy rừng (PCCCR) mùa khô 2025, giúp nâng cao hiệu quả quản lý rừng trên toàn lâm phận. Phó giám đốc BQL rừng phòng hộ Xuân Lộc Tô Thế Mạnh khẳng định, nhờ kết hợp trực chốt 24/24 với tuần tra mặt đất, phòng chống vi phạm, hiệu quả quản lý đã tăng rõ rệt.
Các đơn vị lâm nghiệp hiện đang ứng dụng công nghệ Smart vào công tác quản lý, bảo vệ rừng hiệu quả. Ảnh: Minh Sáng.
Với hơn 25.500 ha, trong đó 98,95% là rừng tự nhiên, VQG Bù Gia Mập là cánh rừng nguyên sinh lớn nhất miền Đông Nam bộ. Giám đốc Vương Đức Hòa cho biết, trong 9 tháng đầu năm, vườn đã tăng cường tuần tra, PCCCR, cứu hộ động vật hoang dã, song vẫn gặp khó khăn do giáp Campuchia và Đắk Nông (cũ), tình trạng xâm nhập rừng trái phép còn phức tạp, thiếu thiết bị hiện đại.
Ban quản lý kiến nghị tỉnh Đồng Nai hỗ trợ lắp đặt hệ thống cảnh báo cháy, thiết bị giám sát công nghệ cao và xây dựng đề án du lịch sinh thái giai đoạn 2025–2030, tầm nhìn 2040. Với vị thế đặc biệt và giá trị đặc biệt, Bù Gia Mập không chỉ là kho tàng gen quý mà còn là điểm đến tiềm năng cho nghiên cứu, giáo dục môi trường và phát triển du lịch sinh thái bền vững.
Hướng tới phát triển rừng bền vững
Trước khi sáp nhập, Bình Phước quản lý gần 171.000 ha rừng và đất lâm nghiệp, trong đó rừng trồng chiếm gần 99.000 ha. Đây là thế mạnh giúp Bình Phước trở thành một trong những địa phương có diện tích rừng sản xuất lớn nhất cả nước.
Năm 2024, địa phương này đã trồng mới hơn 40 ha rừng gỗ lớn và chăm sóc gần 170 ha rừng trồng bán ngập. Nhờ tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm vi phạm, diện tích rừng tự nhiên còn lại hơn 55.600 ha được giữ vững. Đây là cơ sở quan trọng để khi hợp nhất, tỉnh Đồng Nai mới kết hợp thế mạnh bảo tồn của tỉnh với kinh nghiệm phát triển rừng trồng của Bình Phước.
Nhờ tăng cường tuần tra, kiểm soát và xử lý nghiêm vi phạm, nhiều diện tích rừng phòng hộ, rừng tự nhiên đã được giữ vững. Ảnh: Minh Sáng.
Sau hợp nhất, Chi cục Kiểm lâm Đồng Nai mới được thành lập trên cơ sở sáp nhập hai chi cục cũ, với bộ máy gồm 1 chi cục trưởng, 4 phó chi cục trưởng, 4 phòng chuyên môn, 2 đội kiểm lâm cơ động và 10 hạt kiểm lâm khu vực. Tổng cộng có 182 công chức, người lao động, được phân công quản lý 48 xã, phường có rừng. Mô hình tổ chức mới gọn nhẹ, phân công cụ thể, gắn trách nhiệm với kết quả bảo vệ rừng, giúp tăng tính minh bạch và hiệu quả. Chi cục Kiểm lâm đang tham mưu cho tỉnh ban hành chính sách hỗ trợ bảo vệ, phát triển rừng; thành lập các đội phản ứng nhanh để hạn chế xung đột voi – người, vốn ngày càng gia tăng tại vùng đệm Cát Tiên.
Đồng Nai mới hiện có 39,41% diện tích rừng đặc dụng, 23,14% rừng phòng hộ và 37,45% rừng sản xuất. Đây là cấu trúc cân đối, phù hợp để vừa bảo tồn thiên nhiên, vừa phát triển kinh tế lâm nghiệp. Tuy nhiên, áp lực từ công nghiệp, nông nghiệp và đô thị hóa đang đòi hỏi một chiến lược sử dụng đất bền vững, gắn trách nhiệm bảo vệ rừng với lợi ích sinh kế của cộng đồng địa phương.
Với hơn 313.000 ha rừng và đất lâm nghiệp, gồm hai Vườn quốc gia và một khu bảo tồn lớn, Đồng Nai mới được kỳ vọng trở thành “trung tâm lâm nghiệp” của Đông Nam bộ. Để hiện thực hóa, tỉnh cần bố trí ngân sách dài hạn cho PCCCR, tăng cường hợp tác quốc tế, mở rộng các dự án REDD+ và chi trả dịch vụ môi trường rừng. Đồng thời, phát triển mạnh mô hình sinh kế xanh (du lịch sinh thái, trồng dược liệu dưới tán rừng) để cộng đồng thực sự trở thành “người giữ rừng”.
Quản lý rừng thống nhất, hiệu quả hơn
Đồng Nai mới đang quản lý diện tích rừng lớn với nhiều sinh thái đa dạng và các khu rừng đặc dụng quan trọng như VQG Cát Tiên, VQG Bù Gia Mập và Khu dự trữ sinh quyển Đồng Nai. Đây là điều kiện thuận lợi để xây dựng chiến lược lâm nghiệp thống nhất, quy hoạch bảo tồn và phát triển rừng trên quy mô lớn.
Lực lượng kiểm lâm luôn có mặt tại các “điểm nóng” phá rừng, khai thác lâm sản và săn bắt trái phép để bảo vệ và xử lý vi phạm, cũng như phòng cháy chữa cháy rừng đã có nhiều chuyển biến tích cực. Ảnh: Minh Sáng.
Trước đây, các khu vực giáp ranh giữa Đồng Nai và Bình Phước là “điểm nóng” phá rừng, khai thác lâm sản và săn bắt trái phép. Tuy nhiên, nhờ việc triển khai quy chế phối hợp liên tỉnh, công tác tuần tra, chia sẻ thông tin, xử lý vi phạm và PCCCR đã có nhiều chuyển biến tích cực.
Đặc biệt, từ tháng 7/2025, khi hai tỉnh hợp nhất, cơ chế phối hợp được nâng tầm thành quản lý thống nhất nội tỉnh. Chi cục Kiểm lâm Đồng Nai mới trực tiếp chỉ đạo 10 hạt kiểm lâm, điều động lực lượng và phương tiện nhanh chóng, với hiệu lực pháp lý cao hơn. Kế hoạch bảo vệ rừng được xây dựng trên một bản đồ tổng thể, thay cho sự chia cắt trước đây.
Phó chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Nguyễn Thị Hoàng nhấn mạnh, các đơn vị phải hoàn thiện phương án quản lý rừng bền vững, coi đây là nền tảng bảo vệ và khai thác giá trị rừng, đặc biệt gắn với phát triển du lịch sinh thái. Bà cũng yêu cầu Sở Nông nghiệp và Môi trường cùng lực lượng biên phòng tỉnh phối hợp tháo gỡ vướng mắc, bố trí nguồn lực hỗ trợ theo quy định.
Với cơ chế mới, công tác quản lý rừng của Đồng Nai không chỉ chủ động, đồng bộ và hiệu quả hơn, mà còn mở ra cơ hội để tỉnh trở thành hình mẫu quốc gia về phát triển kinh tế rừng bền vững.
Sau khi Đồng Nai và Bình Phước hợp nhất, công tác quản lý, bảo vệ rừng trở nên thuận lợi và hiệu quả hơn. Chi cục Kiểm lâm Đồng Nai mới đang tập trung triển khai kế hoạch trồng rừng, cây xanh theo mùa vụ, đảm bảo tỷ lệ sống trên 85%. Đồng thời, Chi cục cũng hỗ trợ các doanh nghiệp trong sản xuất, kinh doanh gỗ và lâm sản, góp phần phát triển kinh tế rừng bền vững.
